Bilim, sessizliğin beynimiz için hayati olduğunu onaylıyor

Son çalışmalar, aşırı çevre gürültüsünün yalnızca yaşam kalitemizi ve beyinsel işlevi etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda ömrümüzü kısalttığını göstermiştir. İyi haber ise, zamanla sessizlik içinde vakit geçirmek bu olumsuz etkileri tersine çevirebilir.

Ortalama bir insansanız, sabah alarm sesiyle uyanırsınız. Bu alarm sizi işe hızlıca hazırlanabileceğiniz banyoya gönderir. Arabanıza binip trafikte beklerken müzik ve radyo dinlemeden önce vaktiniz varsa kahvaltı yaparsınız.



İşe başladığınızdan itibaren 8 saati tamamen insanlar, müşteriler, çalışanlar, arabalar, kamyonlar, uçaklar, makineler, inşaat işleri, telefon görüşmeleri ve başka işlerle meşgul olursunuz. Çoğumuzun aşırı derecede algıladığı bu sesler, vücudumuzu stresli durumlara sokarak yaşam kalitemizi düşürür ve ömrümüzü kısaltır. Görünüşe göre aşırı gürültü insanlar için sağlıklı değil. Öte yandan, sessizliğin muazzam faydaları olabilir, ancak sessizliğin faydalarına geçmeden önce gürültünün sebep olduğu zararları inceleyelim.

Herhangi bir araştırmaya başlamadan önce, "gürültü" kelimesinin ingilizce anlamı = noise Latince kökü nausea veya noxia’dan geldiğini belirtelim. Deniz tutması, mide bulantısı, yaralanma, zarar veya ağrı anlamına gelen kelimeler. "Gürültü"nün bizim için sağlıklı olmaması şaşırtıcı mı?



Gürültülü Şehirler

Kişisel yansımalardan hariç, gürültünün sağlığımız üzerindeki olumsuz etkilerini destekleyen bilimsel kanıtlar da var.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Batı Avrupa'da yaşayan 340 milyon insanı içeren bir çalışma yaptı. Çalışmada çıkan sonuç, her üç kişiden birinin hayatının bir yılını aşırı gürültü yüzünden kaybettiğini gösteriyor.

Bu veriler Türkiye’nin büyükşehirlerinde yaşayan Türk insanları için farklı değil, aynı veya çok daha kötü. Sadece Trafik: Her gün trafikte geçirilen ortalama süre Ankara'da 71, Antalya'da 63, İzmir ve Bursa'da 62 dakika olarak hesaplandı. Bu verilere göre 6 gün çalışan bir İstanbullu haftada ortalama 9 saatten fazlasını trafikte kaybederken, Ankaralı vatandaşlar 7 saatini, Antalya, İzmir ve Bursa'da ise 6 saatini trafikte kaybediyor.

Havaalanı yakınında yaşayan çocuklar

2011 yılında Psychological Science dergisinde yayınlanan bir araştırma, Münih Havalimanı'nın çocuk sağlığı ve beyinleri üzerindeki etkilerini inceledi. Cornell Üniversitesi'nden Profesör Gary W. Evans, gürültüye maruz kalan çocukların, beyinlerinde gürültüyü görmezden gelmelerine yol açan bir stres tepkisi geliştirdiğini buldu. Bu çocuklar sadece zararlı sesleri değil, konuşma gibi dikkat edilmesi gereken düzenli uyaranları da duymazdan geldiler. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu da denilebilir.

İnsanların bugünlerde dikkatlerini toplamakta neden zorluk çektiğini merak ediyor musunuz? Belki de çok fazla gürültüye ve çok seslere maruz kalıyoruz.

Bu çalışma, gürültünün - işitme hasarına neden olmayan seviyelerde olsa bile - strese neden olduğunun ve insanlar için zararlı olduğunun en güçlü ve muhtemelen en net kanıtlarından biridir.  Profesör Gary Evans

Köy ve Kasabalarda yaşam

Okuycular kendilerinden de bilir. Şehirde kalabalık yerde yaşayan bir arkadaşınızı ziyarete gittiğinizde mi yoksa şehirden uzak köy / kasaba gibi yerlerde yaşayanları ziyarete gittiğinizde mi daha iyi stressiz ve rahat hissediyorsunuz kendinizi?

Ben arkadaşlarıma her zaman şehir hayatı ortamının sağlıksız olduğunu söylerim; sadece kirli hava değil, aynı zamanda enerji emici, yoğun tempo ve gürültü.

Bu araştırmalar, insanların her gün gürültülü bir ortamda yaşamasının veya çalışmasının doğal veya sağlıklı olmadığını açıkça ortaya koyuyor.

Mimarlık Fakültesindeki Hocalarımdan birisi tanıdığı bütün Mimarların şehir dışında yaşadıklarını söylemişti. Bu bilgiye göre Dünya'nın en iyi üniversiteleri küçük Şehirlerde olduğunu söyleyebilirim. Hardward (şehir nüfusu 100 bin civarında),  Oxford (150 binlik şehir), Standford (16binlik nüfüs).

Gürültü, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, kulak çınlaması ve uykusuzluk ile ilişkilendirilmiştir. Sürekli gürültülü ortamlarda yaşıyorsanız, bu zararlı hormonların çok daha yüksek seviyelerini yaşayacaksınız. Elbette buna karşı önlem alabilirsiniz.

Sessizliğin faziletleri

Yalnız olduğunuz veya bir orman kulübesinde ya da başka bir sessiz yere çekildiğiniz anları tekrar düşünün. Sessizliği ne sıklıkla algıladığınızı fark ettiniz mi? Orada 3 veya 4 saat kaldıktan sonra muhtemelen çok daha iyi hissettiniz.


Bunun nedeni sadece temiz hava veya işten zaman ayırmak değil, aynı zamanda gürültünün ve dikkat dağınıklığının olmamasıdır. Bunu, yüksek sesle müzik çalarken yaptığınızda da görebilirsiniz. Bunun rahatlama olmadığını, sadece başka bir dikkat dağıtma olduğunu göreceksiniz. İki farklı deneyimi karşılaştırdığınızda faydalarını daha net göreceksiniz.

İlginç bir çalışmada gürültü, müzik ve sessizliğin beyin üzerindeki etkileri gözlemlendi. Çalışma "Heart" = (Kalp) dergisinde yayınlandı ve çalışmadaki "rahatlama müziği" arasına rastgele yerleştirilen iki dakikalık araların, beyin için gevşeme müziğinden çok daha rahatlatıcı olduğu bulundu. Sessizlik ne kadar uzun olursa, katılımcılar o kadar fazla fayda gördü. Çalışma yazarı L. Bernardi, "alakasız" boş duraklamalarının çalışmanın en önemli yönleri olduğunu buldu. Sessizlik kontrast tarafından artırılır.

Yapabileceklerimiz ve sonuç

Peki çok fazla gürültü yaşıyorsanız ve yüksek seslerden kaçınıyorsanız veya sadece bir mola vermek istiyorsanız ne yapabilirsiniz?

İlk olarak, iyi haber şu ki, zamanla beyin çok fazla gürültünün etkisinden çıkıp iyileşir.

Dikkatin restorasyonu teorisine göre, daha az duyusal girdi olan bir ortamdayken beynin sınırlı kaynakları iyileşebilir.

Sessizlikte, beyin esasen duyusal uyanıklığını gevşetir ve fazla gürültüden "kaybedilenlerin" bir kısmını geri kazanır.

Pratikte, sessizlik içinde olmak ya da sessizlik içinde vakit geçirmek için ekstra çaba sarf ediyormuşuz gibi görünüyor. Günde sadece 30 dakika veya bir saat bile olsa müzik, film, arkadaş, konuşma, telefon seslerinden uzak durmak yeterli.

Bu sessizlik sadece beyninizin yaratıcılık gibi işlevlerini geri kazanmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda size geri çekilme, sakinleşme ve kendinizle bağlantı kurma fırsatı da verebilir.

Yorumlar

yorumunuz iletilmiştir